Đồng chí Nguyễn Lương Bằng (bí danh Sao Đỏ), thường được các đồng chí
cùng thời gọi là Anh Cả, sinh ngày 02/4/1904 tại thôn Đông, xã Đoàn Lâm,
tổng Đoàn Lâm, huyện Thanh Miện, nay là xã Thanh Tùng, huyện Thanh
Miện, tỉnh Hải Dương trong một gia đình nghèo có truyền thống yêu nước.
Khi lớn lên, Nguyễn Lương Bằng làm nhiều nghề kiếm sống (nghề may, phụ
bếp, công nhân tàu biển). Năm 1925, sau khi sang Quảng Châu, Trung quốc,
Nguyễn Lương Bằng được gặp Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và bắt đầu tham gia
hoạt động cách mạng; được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng thanh niên
và theo học lớp huấn luyện chính trị do Nguyễn Ái Quốc tổ chức.
Tháng 9/1926, Đồng chí rời Quảng Châu về Hải Phòng, làm nhiệm vụ thiết
lập đường dây liên lạc Hải Phòng - Hương Cảng (Hồng Kông) - Quảng Châu,
chuyển tài liệu, sách báo cách mạng về trong nước, vận động, tuyên
truyền cách mạng ở Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình...; từ tháng 10/1927
đến tháng 12/1928, Đồng chí vào Sài Gòn tuyên truyền, vận động cách mạng
trong công nhân và thanh niên.
Tháng 12/1928, Đồng chí trở lại Hải Phòng hoạt động trong phong trào
công nhân và đi “vô sản hóa”. Giữa năm 1929, Tổng bộ Hội Việt Nam cách
mạng thanh niên điều động Đồng chí sang công tác ở Hương Cảng (Hồng
Kông). Tại đây, tháng 10/1929, Đồng chí được kết nạp vào chi bộ An Nam
Cộng sản Đảng. Tháng 12/1929, Đồng chí đến Thượng Hải (Trung Quốc) gây
dựng cơ sở trong Việt kiều và binh lính người Việt trong tô giới Pháp.
Năm 1931, Đồng chí bị mật thám Pháp bắt tại Thượng Hải, áp giải về
nước; lần lượt bị giam tại bốt Catina (Sài Gòn), nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội),
nhà lao Hải Dương. Sau khi bị tòa án thực dân tại Hải Dương kết án
chung thân, Đồng chí lần lượt bị giam tại nhà lao Hải Dương, nhà tù Hỏa
Lò. Tháng 12/1932, Đồng chí vượt ngục và tiếp tục hoạt động cách mạng.
Cuối năm 1933, Đồng chí bị thực dân Pháp bắt lần thứ hai và bị tòa án
thực dân ở Bắc Giang kết án khổ sai chung thân. Tháng 5/1935, Đồng chí
bị đày lên nhà tù Sơn La.
Tháng 8/1943, cùng một số cán bộ của Đảng vượt ngục thành công và trở
về tiếp tục hoạt động cách mạng; Đồng chí được Thường vụ Trung ương Đảng
giao phụ trách công tác tài chính và công tác binh vận.
Tháng 8/1945, tại Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào, Tuyên
Quang, Đồng chí được bầu làm ủy viên chính thức Ban Chấp hành Trung ương
Đảng. Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào (ngày 16 - 17/8/1945) đã bầu Đồng
chí vào Ban Thường trực ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam.
Từ sau Cách mạng Tháng Tám, Đồng chí liên tục là ủy viên Ban Chấp hành
Trung ương Đảng, lần lượt giữ các chức vụ: Trưởng ban Kinh tế - Tài
chính Trung ương sau đổi thành Ban Tài chính Trung ương (1947 - 1951);
Tổng Giám đốc Ngân hàng Quốc gia Việt Nam (1951 - 1952); Đại sứ Việt Nam
tại Liên Xô (1952 - 1956); Tổng Thanh tra Ban Thanh tra Trung ương của
Chính phủ (1956 - 1960); Trưởng Ban Kiểm tra Trung ương Đảng (1960 -
1969); Phó Chủ tịch nước (1969- 1979).
Ngày 20/7/1979, do tuổi cao sức yếu, đồng chí Nguyễn Lương Bằng từ trần, hưởng thọ 75 tuổi.
Với 75 tuổi đời, hơn nửa thế kỷ phấn đấu hoạt động cách mạng dưới ngọn
cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, đồng chí
Nguyễn Lương Bằng là một tấm gương sáng về một chiến sĩ cộng sản kiên
trung, một lãnh đạo tiền bối tiêu biểu hết lòng vì độc lập dân tộc, vì
tự do, hạnh phúc của Nhân dân. Đồng chí được Đảng, Nhà nước truy tặng
Huân chương Sao Vàng vì những công lao to lớn đối với sự nghiệp cách
mạng của Đảng và dân tộc.
*
* *
Ngay từ khi được Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giác ngộ, đồng chí Nguyễn Lương
Bằng đã thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Người, suốt đời phấn đấu, học
tập và thực hành nêu gương đạo đức cách mạng, hết lòng phục vụ Nhân dân,
phụng sự Tổ quốc. Không chỉ là người suốt đời thực hành và là tấm gương
mẫu mực trong thực hành đạo đức cách mạng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng
còn là một trong những người đầu tiên đề xuất việc tích cực học tập, rèn
luyện đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, coi đó là nhiệm vụ
quan trọng của mỗi đảng viên. Theo Đồng chí, học tập, noi gương Chủ tịch
Hồ Chí Minh là học tập, noi gương những quan điểm của Người về “Đảng
viên phải hết lòng hết sức phục vụ Nhân dân chứ không phải để ngồi trên
đầu trên cổ nhân dân, phục vụ cho mình, phục vụ cho gia đình mình. Đảng
viên phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, phảỉ thật sự phản đối
quan liêu, lãng phí, tham ô, cá nhân chủ nghĩa”; Đó là học tập quan điểm “Lối sống cách mạng là lối sống có lập trường giai cấp, có quan điểm quần chúng, có kỷ luật tự giác và đạo đức cách mạng”; quan điểm “Lối
sống có quan hệ mật thiết đến nhân phẩm và đạo đức của người đảng viên,
đến ảnh hưởng và sức chiến đấu của Đảng”; “Lối sống cách mạng của người
cán bộ, đảng viên có quan hệ mật thiết đến thanh danh, uy tín, sức
chiến đấu của Đảng, đến thành tích và thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng”…. Đồng chí cho rằng, “có nhận thức rõ như thế mới thấy
cần phải rèn luyện lối sống cách mạng, phải kiên quyết chống lại lối
sống cá nhân chủ nghĩa của giai cấp tư sản và các giai cấp không vô sản
khác”[1].
Trên tinh thần đó, Đồng chí xác định, phải “Tiếp tục và phát huy
gương sáng của người trước, tiêu biểu và mẫu mực cho chúng ta ngày nay,
đó là lối sống cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ’[2], bởi theo Đồng chí, “Đời
sống của Người, con người của Người, suốt năm, sáu chục năm nay, thực
là tấm gương sống về lối sống cách mạng cần cù, giản dị, tiết kiệm,
trong sạch và lành mạnh”[3].
Sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết năm 1954, miền Bắc chuyển sang
giai đoạn khôi phục kinh tế, từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội, đồng
chí Nguyễn Lương Bằng được tin cậy trao nhiều trọng trách của Đảng, Nhà
nước.
Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, ở bất cứ cương vị nào, Đồng chí cũng
tuyệt đối trung thành với sự nghiệp của Đảng, hết lòng phụng sự đất
nước, chăm lo đến hạnh phúc của Nhân dân, nêu gương sáng về đạo đức cách
mạng: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư và tác phong cần cù, giản
dị, khiêm tốn. Là một người yêu nước nhiệt thành, một chiến sĩ cộng sản
kiên cường, trải qua hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng, đồng chí Nguyễn
Lương Bằng đã cống hiến cả đời mình cho sự nghiệp cách mạng giải phóng
dân tộc và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Cả cuộc đời hoạt động cách mạng
của Đồng chí là một tấm gương sáng ngời về khí tiết cộng sản chủ nghĩa
và đạo đức cách mạng. “Tấm gương của Đồng chí là giá trị tinh thần
mãi mãi tỏa sáng đối với nhiều thế hệ những người cộng sản và thanh niên
ta, nhân dân ta. Tinh thần cách mạng, đạo đức cộng sản chủ nghĩa của
Đồng chí là bất diệt ”[4].
Dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, gần 40 năm
tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng, lãnh đạo, đất nước ta đã
đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh
mẽ, toàn diện, “chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Tuy
nhiên, sự nghiệp cách mạng của dân tộc vẫn đang đứng trước không ít
những khó khăn, thách thức, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta
đoàn kết một lòng, phát huy chủ nghĩa yêu nước với một ý chí và quyết
tâm cao, dám nghĩ dám làm, dám đương đầu thử thách, thúc đẩy công cuộc
đổi mới đi đến thắng lợi. Chúng ta có thể tìm thấy giá trị tinh thần
tiên phong đó ở đồng chí Sao Đỏ - Nguyễn Lương Bằng.
Kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng trong bối cảnh các
cấp, các ngành đang nỗ lực đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII
của Đảng, thực hiện tốt các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết
luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn
Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm
cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống,
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; gắn với thực hiện Kết luận số
01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị
số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây là dịp để
chúng ta tri ân và noi theo tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời của
đồng chí Nguyễn Lương Bằng, đó là không ngừng nâng cao đạo đức cách
mạng, phát huy vai trò tiên phong của mỗi cán bộ, đảng viên, sẵn sàng
vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, hiểm nguy, nỗ lực học tập, rèn luyện,
nêu cao tinh thần bảo vệ Đảng, bảo vệ khối đoàn kết, thống nhất trong
Đảng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới trong xây dựng và bảo vệ vững chắc
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Ban Biên tập